1. Chúng là gì?
Còn được gọi là ma túy, opioid là một nhóm thuốc giảm đau mà bác sĩ có thể cho bạn sau một tai nạn hoặc phẫu thuật, hoặc như là một cách điều trị cho một bệnh mạn tính như viêm khớp. Hầu hết đều được làm từ cây thuốc phiện, nhưng một số (được gọi là ma tuý tổng hợp) đuợc chế tạo trong phòng thí nghiệm. Dù bằng cách nào, chúng ảnh hưởng đến trung khu não bộ của bạn và tăng cường hoạt động chất hoá học của não nhằm đẩy lùi cảm giác đau, làm chậm nhịp thở của bạn, và thường làm cho bạn cảm thấy bình tĩnh.
2. Các dạng
Opioid có những điểm mạnh khác nhau, một số là hợp pháp và một số thì không. Ví dụ bao gồm:
+ Codeine
+ Meperidine (Demerol)
+ Oxycodone (OxyContin)
+ Oxycodone và acetaminophen (Percocet)
+ Fentanyl
+ Hydrocodone và acetaminophen (Lortab, Norco, Vicodin)
+ Methadone
+ Morphine
+ Heroin
3. Tác dụng ngắn và tác dụng kéo dài
Các tác dụng ngắn của opioids, giống như Vicodin hoặc Percocet, sẽ tác dụng nhanh chóng cơ thể của bạn. Khi bạn dùng theo đúng hướng dẫn, như ngay sau khi phẫu thuật, có thể bạn sẽ không gặp bất kỳ vấn đề gì. Nhưng nếu bạn dùng quá lâu, sẽ rất khó để dừng lại. Các opioid tác dụng kéo dài, như OxyContin, cho cơ thể bạn một lượng thuốc nhỏ hơn trong một thời gian dài. Chúng được sử dụng để điều trị các bệnh gây ra chứng đau mạn tính, như đau cơ xơ hóa hoặc viêm khớp.
4. Cách dùng opioid
Nếu bác sĩ kê đơn cho bạn, hãy làm theo hướng dẫn. Thường thì tốt nhất nên đưa vào thời gian biểu. Nếu bạn đợi cho đến khi cơn đau tồi tệ, bạn có thể cần thêm thuốc, điều này làm cho bạn có nhiều khả năng có phản ứng phụ.
5. Tác dụng phụ thuờng gặp
Tất cả các loại thuốc đều có tác dụng phụ, và opioid không ngoại lệ. Phổ biến nhất khi sử dụng ngắn hạn là táo bón. Ngoài ra có thể gây:
•Trầm cảm
• Bốc hoả
• Rối loạn chức năng cương dương
• Tăng cân
• Suy giảm hệ thống miễn dịch
6. Sự phụ thuộc
Bạn càng dùng opioids lâu, khả năng cơ thể bạn sẽ phụ thuộc vào chúng càng nhiều. Nếu điều đó xảy ra, bạn có thể có các hội chứng cai - như lo lắng, nhịp tim nhanh, toát mồ hôi, buồn nôn, và ớn lạnh - khi bạn ngừng dùng thuốc. Điều này có thể xảy ra nếu bạn cố gắng dừng đột ngột thay vì giảm liều dần dần. Nói chuyện với bác sĩ về cách dừng thuốc an toàn.
7. Sự phụ thuộc và Nghiện
Nếu bạn đã nghiện thuốc phiện, bạn sẽ có khao khát mạnh mẽ đối với chúng, điều đó sẽ rất khó chống lại. Các dấu hiệu khác có thể bao gồm:
• Sử dụng liều cao hơn liều bác sĩ chỉ định
• Cảm thấy bất lực để ngăn chặn cơn thèm muốn
• Hành động thiếu trách nhiệm, có thể trong nỗ lực để có được nhiều thuốc hơn
•Thay đổi tâm trạng, khó chịu, và cảm giác bị kích động
8. Vấn đề tiến triển
Trong khi hầu hết mọi người sử dụng các loại thuốc này một cách an toàn, có đến 12% số người bị đau mãn tính trở nên phụ thuộc hoặc bị nghiện. Từ đó, một số người chuyển sang dùng thuốc lậu. Khoảng 80% số người sử dụng heroin opioid bất hợp pháp cho biết họ lạm dụng một loại thuốc theo đơn thuốc đầu tiên. Heroin thường rẻ hơn và dễ kiếm hơn.
9. Điều gì làm tăng nguy cơ nghiện?
Bất cứ ai cũng có thể bị nghiện thuốc này, đặc biệt nếu họ không tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nhưng một số người có thể có nhiều nguy cơ hơn những người khác. Bao gồm :
• Có vấn đề nghiện rượu, thuốc lá, hoặc các chất khác.
• Có tiền sử gia đình lạm dụng chất gây nghiện
• Đang ở tuổi thiếu niên hoặc hơn 20 tuổi
• Là phụ nữ. (Phụ nữ bị đau mãn tính nhiều hơn, và họ cũng có thể trở nên phụ thuộc vào thuốc nhanh hơn nam giới.)
10. Cai nghiện
Nếu bạn bị nghiện, bạn có thể cần một chương trình chuyên khoa có thể bao gồm các thuốc để giảm các triệu chứng nghiện, tư vấn để giải quyết cơn thèm và trầm cảm, và hướng dẫn để giúp bạn tránh tái phát. Để được trợ giúp về nghiện ma túy, hãy liên hệ với Cục Quản lý Dịch vụ Sức khoẻ Tâm thần và Lạm dụng Chất gây nghiện.
11. Cần làm gì trong trường hợp quá liều
Truờng hợp này có thể đe dọa tính mạng. Nếu bạn nghĩ ai đó có thể dùng quá liều, hãy gọi số 115 ngay. Các dấu hiệu cảnh báo bao gồm:
• Mất ý thức hoặc lơ mơ.
• Nhịp thở chậm hoặc không đều
• Mạch chậm
• Nôn mửa
• Co đồng tử
Nếu bạn hoặc người thân đang đối phó với chứng nghiện thuốc phiện, hãy hỏi bác sĩ của bạn về thuốc xịt mũi theo đơn gọi là naloxone (Narcan) có thể nhanh chóng đảo ngược tác dụng của quá liều. Luôn mang theo trong trường hợp khẩn cấp.
12. Các lựa chọn khác để giảm đau.
Đề nghị bác sĩ cho thuốc chống viêm không steroid mạnh (NSAID) như diclofenac (Cataflam) hoặc ibuprofen, có thể có tác dụng với những cơn đau trung bình. Đối với chứng đau mạn tính, bạn có thể thử các phương pháp điều trị không dùng thuốc như massage, tập thể dục, hoặc châm cứu cùng với thuốc không opioid.